Có thể bạn đã nghe đến những cái tên như hygge – phong cách sống tìm hạnh phúc từ những điều bình dị của người Đan Mạch hay quan niệm sống lagom – “biết đủ là hạnh phúc” của người Thuỵ Điển.
Vùng đất hạnh phúc nhất thế giới Bắc Âu với lối sống văn minh, lành mạnh luôn được sự ngưỡng mộ của thế giới. Vậy rồi mình tự hỏi, trên thế giới còn có những phong cách sống nổi tiếng nào khác không? Và sau khi tìm hiểu, đây là bài tổng hợp nhỏ của mình với 10 phong cách sống khác nhau trên thế giới.
Nội dung chính
Lagom – Biết đủ là hạnh phúc
Đây là một niềm tự hào của người Thuỵ Điển. Mặc dù chúng ta và truyền thông cả thế giới mới bắt đầu chú ý đến nó những năm gần đây, thì lối sống ấy đã hình thành và len lỏi vào đời sống hằng ngày của người Thuỵ Điển hàng ngàn năm nay.
Lagom là vừa đủ, cân bằng, là không quá nhiều cũng không quá ít. Thật khó để có thể dùng từ nào khác để chuyển tải trọn vẹn ý nghĩa của Lagom. Lagom là một từ của riêng người Thuỵ Điển. Lagom cũng chính là người Thuỵ Điển. Phong cách sống ấy đã trở thành kim chỉ nam cho mọi hoạt động, suy nghĩ, từ cách tư duy, đến lối hành xử đều thể hiện tinh thần lagom. Ở Việt Nam, mình nghĩ câu nói vui “Vui thôi đừng vui quá” có thể gần giống với lagom.
Bạn sẽ cảm nhận điều đó qua cách nói chuyện từ tốn, không quá nồng nhiệt nhưng cũng chẳng thiếu sự chân thành của người dân đất nước Bắc Âu này. Họ bảo vệ chính kiến của mình nhưng cũng không phô bày cái tôi để bảo vệ quan điểm cá nhân ở mức căng thẳng. Bởi họ tin rằng vừa đủ trong lời nói sẽ giúp họ tránh tạo ra những rối ren không cần thiết.
Bạn sẽ thấy điều đó qua không gian sống ấm cúng, tiện nghi nhưng không quá hiện đại hay hào nhoáng. Đơn giản, tinh tế và thoáng đãng là những gì bạn có thể cảm nhận qua ngôi nhà của người dân nơi đây.
Hay như trong thiết kế, sự thanh lịch được đẩy lên hàng đầu với những thiết kế gọn gàng, đơn giản cùng gam màu trầm tinh tế. Hai thương hiệu giúp đưa tinh thần ấy lan toả ra toàn thế giới là nhãn hàng thời trang H&M và nội thất IKEA.
Lagom như một khả năng mà ta biết chính xác đâu là giới hạn và điểm dừng đúng lúc. Thêm chút cũng không được mà ít hơn một chút thì cũng hỏng. Vừa đủ có phải là hoàn hảo không? Mình nghĩ nó hoàn hảo bởi vì nó không vượt qua giới hạn của sự nhàm chán vì đơn điệu hay lố lăng vì tham lam quá nhiều. Nó lại gợi chút gì đó an toàn và không bức phá. Nhưng lagom lại đẹp theo một cách vừa vặn nào đó.
Mình nghĩ rằng lagom được ưa chuộng nhiều đến vậy là bởi nó như một sự “cứu rỗi” cho những tâm hồn đang dần trở nên quá mệt mỏi với thời đại tiêu dùng như hiện nay. Khi xã hội bắt bạn phải chạy đua để có được những điều bạn không chắc mình có cần hay không thì lagom xuất hiện, vẽ ra một con đường đi đến hạnh phúc khác. Biết đủ là hạnh phúc, vừa đủ là tự do.
Mình chợt nghĩ rằng lagom được cả thế giới ngưỡng mộ bởi nó xuất phát từ quốc gia Thuỵ Điển – một quốc gia đại diện cho sự thịnh vượng và văn minh. Nếu bạn tuyên bố theo đuổi lối sống này ở Việt Nam, có thể bạn sẽ bị quy chụp là sống không có ý chí cầu tiến. Nhưng mình cũng nhận ra rằng, lagom không nằm ở biểu hiện bên ngoài, nó cũng không xuất phát từ Thuỵ Điển, nó ở trong tâm khảm của người dân nơi ấy. Họ “lagom” khi họ cũng chằng biết là mình “lagom”. Và để được như thế, bạn phải hiểu chính mình, biết mình đang làm gì, đang theo đuổi điều gì… Vì đơn giản “vừa đủ” hay không chỉ có bạn mới có thể “đong đếm” và cảm nhận.
hygge – hạnh phúc từ những điều nhỏ bé
“Mỗi quốc gia có những giá trị cốt lõi khác nhau để làm nền tảng cho việc hiểu và định hình đặc điểm dân tộc mình. Người Mỹ yêu thích sự tự do cá nhân, người Pháp có danh vọng, còn người Đức đề cao tính kỉ luật và sự chính xác. Đối với người Đan Mạch, hygge chắc chắn là một trong những giá trị cốt lõi.” – Trích sách “Hygge- Hạnh phúc từ những điều nhỏ bé”
Trong cuốn ebook mới nhất của mình “#iknowme, #iloveme_more” mình có dành một phần chia sẻ về cách để chúng ta tự chủ động có được hạnh phúc cho mình. Mình viết phần này dựa trên hai nhận định “Con người về cơ bản là… hạnh phúc” và “Cuộc sống về cơ bản là… đáng yêu”. Tất cả những chia sẻ ấy mình học được một phần là từ phong cách sống hygge.
Hygge khuyến khích chúng ta cảm nhận hạnh phúc từ những điều có sẵn xung quanh. Ví dụ như khi gõ những dòng này đây, mình đang ngồi trong phòng, trước mặt là cửa sổ, nhìn ra dàn hoa hồng đang nở rộ, bên ngoài trời lất phất mưa và mình để mặc cho gió hoà cùng vài giọt mưa phả vào mặt mát lạnh. Mình thấy hạnh phúc và trọn vẹn ngay khoảnh khắc này. Đó chính là hygge.
Hay như trước đây khi mình viết review cuốn sách nói về hygge, một bạn đã bình luận thế này : ”Hygge của mình là ngồi ở quán quen, nghe nhạc jazz và xem một bộ phim cũ. Là đi dạo siêu thị, đọc nhãn mác thành phần của sản phẩm, xem cái nào lợi, hại ra sao, đắt hay rẻ (sở thích hơi bị nội trợ luôn :3). Sau đó, mình sẽ chui tọt vào nhà sách, lượn lờ ở đó 3-4 tiếng chỉ để đọc chui. Hoặc là khi đạp xe một mình khắp thành phố, rẽ vào những con đường lạ, tìm những góc nhỏ xinh xinh để thấy cuộc sống đáng yêu nhường nào. Ôi hygge kinh khủng.” Đó cũng chính là hygge đấy.
Bạn có thể đọc những dòng hygge này và cảm thấy hạnh phúc lây thì mình cũng bảo đảm rằng bạn cũng hạnh phúc được như vậy. Hãy nhìn xung quanh và tìm cho mình “một dấu hiệu” của hygge. Mình chắc chắn là bạn sẽ tìm được rất nhiều.
Và để kết mình xin lại trích dẫn một đoạn trích trong cuốn sách nhỏ của First News “Có thể Hygge không phải là đáp án cho mọi câu hỏi lớn, nhưng chắc chắn Hygge là một lời mời gọi chúng ta suy nghĩ về cuộc sống và hạnh phúc dưới một góc nhìn rộng hơn. Hygge là lời mời gọi tận hưởng những thứ nhỏ bé trong cuộc sống, bởi vì thật ra đó chính là những điều to lớn”.
sisu- vượt qua tất cả
Thế giới phá vỡ mọi người và sau đó rất nhiều người đã trở nên mạnh mẽ ở những nơi đổ nát.
– Ernest Hemingway –
Nếu hai phong cách sống trên có thể khiến bạn tự hỏi “Cuộc sống đâu có để yên cho ta hạnh phúc !” thì sisu là tinh thần mà mình nghĩ rất hợp để trả lời câu hỏi đó.
Sisu là niềm tự hào của Phần Lan- một quốc gia Bắc Âu khác. Sisu không có từ tương đương trong tiếng Anh và ở Phần Lan cũng không ai biết được định nghĩa chính xác của sisu. Đó là tổ hợp của nhiều đặc điểm khác nhau, bao gồm quyết tâm sắt đá, nghị lực, lòng can đảm, sự dũng cảm, ý chí bền bỉ, sự ngoan cường và kiên trì.
Cũng giống như hạnh phúc, nghịch cảnh là một phần cuả cuộc sống. Vào những lúc cuộc đời “thử thách” ta, sisu sẽ xuất hiện. Như tác giả Joanna Nylund viết trong cuốn sách Sisu của mình “Có những thời điểm mà tất cả chúng ta đều sẽ trải qua. Nó có thể đến sớm hoặc muộn, với những hình thái khác nhau, nhưng tất cả chúng ta sẽ phải đối mặt với nó – khoảnh khắc mà ta chỉ có thể lực chọn một trong hai phương án: buông tay để từ bỏ, hay thắt chặt dây an toàn để tiến lên phía trước.” Với tinh thần sisu, chúng ta sẽ sẵn sàng chọn phương án phù hợp nhất với mình. Bởi mình nghĩ từ bỏ trong một vài tình huống cần thiết cũng cần rất nhiều sự can đảm.
Sisu không cổ vũ hay tạo ra những con người thiện chiến, những cố máy chiến đấu không ngừng nghĩ. Sisu là tinh thần để bạn có thể đối mặt và vượt qua thử thách trong cuộc sống.
Và theo người Phần Lan, có tới năm yếu tố làm nên tinh thần sisu: kiểm soát stress, kiên trì, trung thực, bản lĩnh đứng dậy sau vấp ngã, sẵn sàng điều chỉnh lý tưởng và mục tiêu.
Mình nghĩ chúng ta đều luôn mang tinh thần sisu trong người, dù mình không đặt cho nó một cái tên. Nên hãy tự hào và thấy vui vì từ đây, mỗi khi chúng ta dũng cảm đối mặt với khó khăn và vượt qua được giai đoạn ấy, chúng ta đều biết rằng chúng ta đã có tinh thần sisu.
Bạn có thể tìm đọc thêm về sisu qua cuốn sách SISU – Vượt Qua Tất Cả – Nghệ Thuật Sống Của Người Phần Lan do First News Trí Việt phát hành.
Jugaad – cái khó ló cái khôn
Jugaad là một thuật ngữ chỉ tinh thần của người Ấn Độ – cái khó ló cái khôn. Jugaad nói về tinh thần tìm kiếm các giải pháp khéo léo cho các vấn đề khó khăn. Bạn có thể hình dung giống như những “thủ thuật” giúp bạn sinh tồn khi lỡ bị lạc trong rừng hay trên đảo hoang.
Điều mà mình thích nhất ở tinh thần này là nó truyền tải một thông điệp rất ý nghĩa “ Mọi thứ đều có cách giải quyết. Mọi điều khó khăn xảy ra không nhằm để kéo chúng ta xuống hay để khiến ta căng thẳng, tuyệt vọng, bởi sẽ luôn có ít nhất một cách giải quyết cho những vấn đề mà cuộc sống đưa cho ta.”
Đi khắp các vùng nông thôn Ấn Độ và bạn sẽ chứng kiến tinh thần jugaad ở khắp mọi nơi. Đó là chiếc xe tải cung cấp điện năng cho cả một ngôi làng, hoặc những chiếc ăng-ten truyền hình tạm bợ được làm từ móc áo.
“Ấn Độ có truyền thống ứng biến để tìm giải pháp ngay lập tức cho các vấn đề”, một doanh nhân nước ngoài làm việc lâu năm tại Ấn Độ đã nói như thế khi miêu tả về đất nước châu Á này.
Bên cạnh đó cũng có những ý kiến tiêu cực khác về tinh thần jugaad của người Ấn. Họ cho rằng việc tự hào về khả năng “sống sót” với bất cứ điều kiện nào có thể khiến Ấn Độ không thể phát triển bởi một bộ phận người dân đã “phát triển” khả năng ấy thành “ lối khôn vặt”. Ví dụ như một số người Ấn Độ quay số và ngắt kết nối trước khi đầu bên kia bắt máy, do đó họ sẽ tiết kiệm tiền bằng cách khiến người khác gọi lại cho họ.
Mặc dù có rất nhiều ý kiến khác nhau, nhưng tinh thần jugaad là trung lập, chỉ có con người sử dụng sai cách mà thôi. Vì thế bạn hãy luôn nhớ thông điệp mà jugadd truyền tải – “Mọi thứ đều có cách giải quyết của nó” thôi nhé!
Gemutlichkeit – tinh thần hygge của người Đức?
Gemutlichkeit được dùng để miêu tả trạng thái ấm áp, thân thiện, và mãn nguyện. Đây là một khái niệm rất nổi tiếng ở Đức. Một vài người cho rằng Gemutlichkeit chính là tinh thần hygge của người Đức. Cả hai đều tìm kiếm hạnh phúc từ những khoảnh khắc quen thuộc hằng ngày và từ những điều nhỏ bé bình dị. Tuy nhiên đai học Oxford đã có một so sánh sâu sắc về hai triết lý trong khi nghiên cứu Chỉ số Hạnh phúc của mỗi quốc gia, và ở đây, chúng ta sẽ có hai ví dụ về sự khác nhau của hygge và gemutlichkeit:
Một chiếc sofa êm ái trong quán cà phê có thể được cho là một “điều kiện của hygge”. Nhưng nếu bạn ngồi trên chiếc ghế đó, bao quanh bởi những người bạn thân, nhấm nháp một tách trà nóng, trong khi âm nhạc nhẹ nhàng vỗ về từng tế bào, và đó là thứ mà bạn gọi là gemütlich.
Hay như nếu bạn cùng bạn bè xem “Đám cưới Hoàng gia” với trà và bánh nướng hoặc cà phê và bánh sừng bò vào cuối tuần, đó sẽ là một ví dụ tuyệt vời khác của gemütlichkei.
Vậy gemütlichkei chính là cảm giác trọn vẹn khi được chia sẻ hạnh phúc cùng với mọi người. Trong khi bạn hoàn toàn có thể hạnh phúc với tinh thần hygge dù chỉ có một mình.
Qua đây mình cũng nhận ra rằng định nghĩa của “hạnh phúc” có thể thay đổi và rất khác nhau ở mỗi quốc gia; hay thậm chí là với mỗi người. Vì mọi người đều có thể đạt được sự hài lòng trong cuộc sống. Nhưng tự chung lại thì mỗi người đều đang cố gắng để hạnh phúc.
